Znikające miasto: Barbara – wykład Iwony Kałuży

Wstęp wolny! Spotkanie będzie również transmitowane online. 

Majowe wykłady z cyklu „Znikające miasto” poświęcamy podwójnej jubilatce – Barbarze. Poznajcie historię kultowego baru, który dziś jest siedzibą Wrocławskiego Instytutu Kultury! 

W sercu powojennego Wrocławia, na dawnym placu Młodzieżowym, zespół architektów pod kierownictwem Anny i Jerzego Tarnawskich stworzył bar Barbara – otwarty 12 listopada 1965 roku. Charakterystyczne rozsuwane witryny, czarno-białe szachownicowe filary i rastrowy sufit tworzyły wnętrze określane jako „socjalistyczny luksus”. Technologiczne innowacje – pierwsza we Wrocławiu lada typu szwedzkiego, mikrofale „Agata” i włoska maszyna do lodów Carpigiani – przyciągały tłumy wrocławian spragnionych nowoczesności. 

Legendarne menu baru Barbara zapisało się w pamięci mieszkańców miasta. Krem sułtański – bita śmietana z bezami, rodzynkami i kakao – do dziś wywołuje nostalgiczne westchnienia. Jaja w auszpiku, sałatka wrocławska, zupy żołnierska i jabłkowa z makaronem oraz nowatorskie „śniadania pakowane” to tylko część kulinarnej oferty. Centralne położenie sprawiło, że Barbara szybko stała się miejscem spotkań różnorodnych grup – od hippisów po uczestników happeningów Pomarańczowej Alternatywy, którzy w 1987 roku symbolicznie „zdobyli” ten lokal. 

Po latach transformacji, w 2015 roku Barbara odzyskała dawny blask, stając się sercem Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Nad wejściem znów rozbłysnął stylowy neon nawiązujący do historycznej typografii. Dziś, jako siedziba Wrocławskiego Instytutu Kultury, Barbara pozostaje otwartą przestrzenią dla mieszkańców – miejscem spotkań, warsztatów i dyskusji o mieście. Choć zmieniła swoją funkcję, niezmiennie stanowi symbol tożsamości Wrocławia, łącząc jego przeszłość z teraźniejszością.  

O historii Barbary opowiadać będzie Iwona Kałuża – historyczka sztuki, badaczka powojennego dizajnu. Pracuje w BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, pełniąc rolę kierowniczki ds edukacji i opieki nad widzem. Autorka tekstów o wzornictwie przemysłowym, ze szczególnym uwzględnieniem roli plastyka w przemyśle. Publikuje z zakresu ochrony dziedzictwa materialnego, jak i niematerialnego. Interesują ją takie zagadnienia jak architektura wnętrz, rola zakładów przemysłowych w budowaniu społeczności miejskiej czy budowa środowiska artystycznego w okresie PRL. Uczestniczy w projektach badawczych związanych z kulturą i sztuką na Dolnym Śląsku. W 2017 roku była kuratorką wystawy Mózgi elektronowe. Elwro i jego plastycy. Natomiast w roku 2021/2022 wraz z Fundacją na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza we Wrocławiu prowadziła projekt Pafawag. 75-lecie i opublikowała artykuł pt. Nowa tożsamość. Przyczynek do badań na przykładzie architektury Państwowej Fabryki Wagonów “Pafawag” we Wrocławiu (wyd. Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2022). Do ostatnich jej projektów należy wystawa “Kowalscy muszą wypocząć. Wystawa o Pafawagu i czasie wolnym” (galeria Dizajn BWA Wrocław 2023 r.). 

„Znikające Miasto” to główny temat serii wykładów oraz spotkań organizowanych w Barbarze, siedzibie Wrocławskiego Instytutu Kultury. W ramach tych wydarzeń, uczestnicy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniami na temat stopniowego zanikania różnych elementów przestrzeni Wrocławia. Chodzi tu zarówno o historyczne budynki, jak i obiekty handlowe, przemysłowe czy też miejsca rekreacji i wypoczynku.  Z Waszą pomocą udało nam się też stworzyć mapę znikającego Wrocławia, którą możecie znaleźć tutaj: https://bit.ly/3R1Yu1y