Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016

Wrocław jako Europejska Stolica Kultury podczas przygotowań i w roku 2016 opowiadał swoją niezwykłą i tragiczną historię – historię unikatową na tle innych europejskich miast – oraz zachęcał wrocławian do refleksji o tożsamości przestrzeni miejskiej i jej mieszkańców.

Zniszczenie wielokulturowego miasta w czasie i po II wojnie światowej, całkowita wymiana ludności (z niemieckiej na polską), okres komunizmu, późniejsza walka o wolność i demokrację, czas Solidarności, powódź stulecia oraz odbudowa i rozkwit miasta na mapie Europy, a także innowacyjne myślenie o kulturze w przyszłości stały się motywami przewodnimi całorocznego święta. Rozmawialiśmy zatem o przemianie. Pytaliśmy, prowokowaliśmy, inspirowaliśmy i opowiadaliśmy o metamorfozie kultury  – od minionej przez obecną ku przyszłej.

Niełatwe procesy społeczne zachodzące w Europie w ciągu ostatnich lat, a więc także w trakcie realizacji projektu, spotęgowały potrzebę tej refleksji. Aktywność nasza oraz partnerów skupiała się na tworzeniu otwartych i pełnych energii przestrzeni dla piękna, zarówno tych materialnych, jak i pozostających w sferze wartości duchowych, służących zaspokajaniu pragnienia obcowania ze sztuką i kulturą, prospołecznych i zachęcających do postaw proobywatelskich. Naszym narzędziem było bogactwo różnorodności, cechujące autonomicznych kuratorów i kuratorek, programy, projekty, działania i sposoby uczestniczenia w nich.

Za program artystyczny ESK Wrocław 2016 odpowiadało osiem osób kuratorskich: Agnieszka Franków-Żelazny za muzykę, Ewa Michnik za operę, Chris Baldwin za performance, Michał Bieniek za sztuki wizualne, Jarosław Fret za teatr, Roman Gutek za film, Irek Grin za literaturę i Zbigniew Maćków za architekturę. Stworzyli oni eksperymentalny archipelag sztuk, wielogłos ludzi zjednoczonych w przedsięwzięciu. Dopełnieniem ich programu były liczne projekty biura ESK Wrocław 2016, których polem działania była:

• scena Wrocławia – akcje społeczne, edukacyjne, partycypacyjne, multidyscyplinarne (np. mikroGRANTY ESK 2016, Miasto Przyszłości / Laboratorium Wrocław, Parki ESK, Wolontariat ESK, Audience Development)
• scena Dolnego Śląska (np. Kultura małych i średnich miast)
• scena ogólnopolska (Koalicja Miast dla Kultury),
• scena europejska i światowa (rozwijanie współpracy międzynarodowej poprzez np. Prawo do kultury, Miesiąc Lwowski, współpracę z Berlinem, stworzenie Programu Rezydencji Artystycznych A-i-R Wro).

Aktywność programowa trwała przez kilka lat przygotowań oraz  w roku obchodów święta, bazując na wymianie doświadczeń i dobrych praktyk, kreacji, partnerstwie, sieci współpracy międzynarodowej i projektach o często niespotykanej dotąd w Polsce skali, zmieniających miasto.

Na program ESK Wrocław 2016 złożyło się ponad 425 projektów, co dało ponad 2000 dużych wydarzeń kulturalnych tylko w 2016 roku. Łączna liczba wydarzeń bezpośrednio związanych z projektem ESK Wrocław 2016 to ponad 7500.

Dziedzictwem Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu opiekują się Wrocławski Instytut Kultury oraz Strefa Kultury Wrocław, instytucje kontynuujące część projektów zainicjowanych albo w znaczy sposób rozwiniętych w związku z obchodami.