Podsumowanie roku 2023: SIECIOWANIE 

Prowadzone przez Wrocławski Instytut Kultury aktywności sieciujące na co dzień nie zawsze rzucają się w oczy – spotkania z partnerami z bliska i daleka, rozmowy telefoniczne i wymiany mailowe, konferencje, debaty i prezentacje nie są w końcu specjalnie widowiskowe. Jednocześnie to właśnie te lokalne, ogólnopolskie i międzynarodowe kontakty niejednokrotnie stanowią punkt wyjścia dla realizowanych przez nas projektów wsparciowych, kompetencyjnych czy wydarzeń. Rok 2023 był pod tym względem dla WIK wyjątkowo pracowity. 

W europejskiej rodzinie 

W 2016 roku (jak zapewne wszyscy dobrze pamiętamy) Wrocław dzierżył, obok baskijskiego Donostia-San Sebastián, tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Choć Wrocławski Instytut Kultury powstał na początku 2022 roku, to jego korzenie sięgają właśnie czasów przygotowań do obchodów – do dziś jesteśmy jedną z instytucji opiekujących się dziedzictwem ESK i kontynuujących zainicjowane przy jej okazji projekty. WIK reprezentuje też stolicę Dolnego Śląska w sieci European Capitals of Culture Family, czyli nieformalnym zrzeszeniu byłych, obecnych i przyszłych stolic kultury. W 2023 roku świętowaliśmy wspólnie z rozpoczynającymi swe obchody stolicami 2023: węgierskim Veszprém, rumuńską Timișoarą i greckim Eleusis; w ECoC Family powitaliśmy też nowo ogłoszone stolice roku 2028 – Czeskie Budziejowice, francuskie Bourges i Skopje z kandydującej do UE Macedonii Północnej.

Przede wszystkim jednak spotykaliśmy się z zespołami innych ESK i dzieliliśmy się naszymi doświadczeniami. W samym tylko wrześniu we Wrocławiu gościliśmy delegacje z m.in. Umeå 2014, Timișoary 2023, Veszprém 2023, Trenczyna 2026 czy Chemnitz 2025. Szczególną skalę miała wizyta studyjna przedstawicieli tego ostatniego miasta, saksońskiego rządu krajowego i dyrektora zarządzającego ESK 2025, którzy spędzili w naszym mieście kilka dni, by dowiedzieć się, jak Wrocław przygotowywał się do roli Europejskiej Stolicy Kultury. Jesienią wzięliśmy także udział w corocznym walnym spotkaniu ECoC Family, tym razem odbywającym się w Tartu (ESK 2024), podczas którego dyskutowaliśmy o przyszłości kultury. 

Temat Europejskiej Stolicy Kultury wybrzmiewał w tym roku wyjątkowo głośno także w innych miastach Polski. Do połowy września Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyjmowało wnioski aplikacyjne miast pragnących zostać Europejską Stolicą Kultury 2029. Do konkursu stanęło dwanaście samorządów – na przestrzeni miesięcy przygotowań wiele z nich nawiązało z nami kontakt, by lepiej poznać kulisy organizacji ESK we Wrocławiu. Pracownicy i pracowniczki Wrocławskiego Instytutu Kultury opowiadali o procesie organizacji ESK i odpowiadali na pytania zespołów przygotowujących aplikacje m.in. Lublina, Katowic, Rzeszowa, Kielc czy Pszczyny. 27 października poznaliśmy miasta-finalistów – gratulacje dla Katowic (wraz z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią), Lublina, Bielsko-Białej i Kołobrzegu! Tego, które miasto otrzyma tytuł ESK 2029, dowiemy się w połowie 2024 roku. Drugą stolicą 2029 będzie miejscowość ze Szwecji, najprawdopodobniej Kiruna lub Uppsala. 

Rok 2023 to również czas intensywnej współpracy z europejskimi partnerami, z którymi tworzymy międzynarodowe projekty rezydencyjne realizowane przez nas w ramach programu AIR Wro. W marcu gościliśmy we Wrocławiu osoby kuratorskie z kilkunastu krajów Europy biorące udział w MagiC Carpets – współfinansowanej przez program „Kreatywna Europa” i kierowanej przez Biennale w Kownie platformy, której założeniem jest rozwijanie działań artystyczno-społecznych angażujących młode talenty. Miesiąc później zorganizowaliśmy „kick off”, czyli pierwsze spotkanie zespołu projektu „What’s Next?” – animatorów i animatorek z Rumunii, Niemiec, Austrii, Ukrainy i Polski, pracujących w ramach działania finansowanego przez Komisję Europejską nad wspieraniem dobrych, odważnych praktyk kulturalnych w sektorze kultury.

W październiku odwiedziliśmy Gdańsk, gdzie odbyła się konferencja „Partnerstwo na rzecz kultury i dziedzictwa – doświadczenia i rezultaty Programu Kultura Mechanizmu Finansowego EOG”, podczas której nie tylko opowiedzieliśmy o realizowanym przez nas dzięki funduszom EOG projekcie „Czyje głosy są słyszane? Program wymiany dla zagranicznych artystów z Polski i Norwegii”, ale też poznaliśmy doświadczenie innych beneficjentów Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach Programu Kultura. Pod koniec listopada udaliśmy się na Maltę, by w szerokim gronie organizacji partnerskich z 20 różnych krajów planować kolejny rok działań w ramach projektu MagiC Carpets. 

Przyjaciele z miasta, regionu, całej Polski 

W naszym podsumowaniu nadszedł czas, by wrócić z dalekich podróży i przyjrzeć się inicjatywom, w których łączyliśmy siły z lokalnymi partnerami. Nasze pracowniczki i pracownicy byli w 2023 roku aktywni w licznych inicjatywach sieciujących – WIK już po raz kolejny wziął udział choćby w pracach Muzealnego Think Tanku, czyli ogólnopolskiej platformy wymiany inspiracji i praktyk tworzonej przez Muzeum POLIN, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Europejskie Centrum Solidarności i Goyki 3 Art Inkubator. Motywem przewodnim tegorocznych zjazdów (we Wrocławiu, Warszawie, Gdańsku i Sopocie) była „Przyjemność”. Pod koniec roku dołączyliśmy do i gościliśmy w Barbarze otwartą sieć osób kultury „Reagujemy!”, stanowiącą przestrzeń wymiany idei i doświadczeń w temacie pracy w sektorze kultury z perspektywy społeczeństwa międzykulturowego. Reprezentantki i reprezentanci WIK uczestniczyli też m.in. NieKongresie Animatorów Kultury w Gdańsku czy kongresie „Animacja + Przyszłość” w Warszawie. 

Za nami kolejny rok moderowania współpracy instytucji kultury i samorządów lokalnych zrzeszonych w Koalicji Miast – inicjatywie, która narodziła się jako zrzeszenie miast kandydujących o tytuł ESK 2016, a dziś funkcjonuje jako przestrzeń wypracowywania odpowiedzi na wyzwania stające przed lokalnym sektorem kultury. Poza licznymi wewnętrznymi spotkaniami roboczymi, Koalicja Miast widoczna była też w tym roku na forum publicznym: w listopadzie wystosowała List Otwarty do Liderów i Liderek Opozycji Demokratycznej, zwracając uwagę przyszłym członkom i członkiniom rządu na siłę miejskiej kultury. 

Niezwykle cennym doświadczeniem jest dla nas pilotowanie działalności sąsiedzkiej społeczności blisko 40 kulturalnych podmiotów działających na neonowym podwórku Ruska 46. Ukoronowaniem współpracy organizacji pozarządowych, instytucji kultury, klubów oraz artystów mających tu swoje pracownie było zorganizowanie w połowie czerwca trzydniowego Święta Podwórka – o którym więcej przeczytacie w podsumowaniu obszaru „Wydarzenia”. Do podsumowania naszej działalności kompetencyjno-badawczej odsyłamy zaś po więcej informacji o „Dwulatce. Szkoły Praktyk Animacyjnych” (która realizowana jest dzięki owocnemu bilateralnemu partnerstwu z Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu) i o forum artystycznych działań lokalnych Sztuka sąsiedztwa, organizowanej przez WIK inicjatywie umożliwiającej spotkanie twórców i twórczyń pracujących z lokalnymi społecznościami. 

Drzwi Barbary, Klubu pod Kolumnami i Recepcji były przez cały rok otwarte dla praktyczek i praktyków kultury z różnych miast Dolnego Śląska i całej Polski. Gościliśmy u siebie m.in. organizowaną przez Centrum Kultury Agora Dolnośląską Giełdę Wymiany Inspiracji, uczestników i uczestniczki tworzonego przez Fundację Umbrella projektu „PL-UA Niezbędnik Aktywistyczny”, przedstawicieli i przedstawicielki magistratu i instytucji z Łodzi czy osoby współtworzące Młyny Rothera w Bydgoszczy. A to dopiero początek długiej listy naszych gości i gościń. 

Innego rodzaju, a jednak niezwykle w kwestii sieciowania istotnym działaniem jest wydawanie przez WIK „Wrocławskiego Niezbędnika Kulturalnego”. Ten bezpłatny dwumiesięcznik prezentuje szerokie spektrum aktywności kulturalnych we Wrocławiu – każdorazowo w kalendarium prezentowane jest przeszło 100 wydarzeń, zgłaszanych redakcji przez kilkadziesiąt wrocławskich instytucji, NGOsów, grup nieformalnych czy niezależnych twórców i twórczynie. W połowie roku „Niezbędnik” świętował wyjątkową okazję – za nami już 50 numerów tego jedynego w swoim rodzaju magazynu!