Podsumowanie roku 2023: KOMPETENCJE I BADANIA
Za nami drugi rok działalności Wrocławskiego Instytutu Kultury i trzeba przyznać, że był to kolejny rok pełen zmian i wyzwań. Okazało się jednak, że zmiana to nasz żywioł pozwalający na nieustanne wychodzenie poza dobrze znane ramy. Niezmienne pozostają jednak cztery kluczowe filary, na których Instytut opiera swoje funkcjonowanie. Jednym z nich jest umożliwianie rozwoju zawodowego osób pracujących w sektorze kultury i poszerzania ich kompetencji. Od tego obszaru rozpoczniemy podsumowanie roku 2023.
Kompetencje
Wizyty studyjne, warsztaty i spotkania są nieodzownymi elementami w procesu zdobywania wiedzy przez praktyków i praktyczki kultury. Nie mogło zabraknąć ich również w programie „Dwulatki. Szkoły Praktyk Animacyjnych” – całorocznego projektu kompetencyjnego, którego realizację rozpoczęliśmy na początku zeszłego roku wspólnie z jego liderem, czyli Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu, w ramach Poznańskiego Programu Edukacji Kulturowej. Ten dwuletni kurs przeznaczony jest dla wszystkich, którzy pragną rozwijać umiejętności, zdobywać doświadczenie i pogłębiać wiedzę w obszarze animacji społeczno-kulturowej. Spośród licznych, spływających do nas w lutym i marcu zgłoszeń do programu wyłoniono 24 osoby, które w maju 2023 roku rozpoczęły zajęcia. Za nami pierwszy rok „Dwulatki”, który w swoim założeniu miał charakter szkoleniowo-inspiracyjny, dlatego też podczas organizowanych wiosną i jesienią zjazdów kursanci i kursantki poznali narzędzia i metody pozwalające na tworzenie odpowiedzialnych, angażujących projektów społecznych. Rok 2024 będzie natomiast okazją do wypróbowania nowo nabytych umiejętności w trakcie realizacji pięciu międzymiastowych projektów.
Pamiętając o temacie dostępności kultury dla osób z niepełnosprawnościami, wspólnie z Fundacją Katarynka i biurem Wrocław bez Barier w maju minionego roku zorganizowaliśmy czwartą edycję konferencji „Kultura dla wszystkich”. Tym razem tematy rozmów koncentrowały się wokół kryzysów zdrowia psychicznego wśród odbiorców i odbiorczyń kultury, a motywem przewodnim konferencji były dobre praktyki stosowane w instytucjach tworzących życie kulturalne. Najważniejszą częścią prelekcji – prowadzonych przez pracowniczki i pracowników, którzy na co dzień tworzą rozwiązania pozwalające na udostępnianiem kulturalnej oferty – były opowieści o doświadczeniu we współpracy i otwieraniu się instytucji na osoby w kryzysie.
Zdobywanie wiedzy, podpatrywanie rozwiązań oraz wzajemne inspiracje towarzyszyły także kolejnej edycji październikowego forum artystycznych działań lokalnych Sztuka sąsiedztwa. Uczestniczki i uczestnicy wydarzenia mogli nie tylko usłyszeć historie twórców i twórczyń kilkunastu stowarzyszeń społeczno-artystycznych, nietypowych galerii sztuki czy aktywistycznych kolektywów, ale także wysłuchać wykładu pomysłodawczyni i prezeski zarządu Fundacji Bęc Zmiana Bogny Świątkowskiej oraz zobaczyć nietuzinkowe wrocławskie inicjatywy artystyczne podczas wizyt studyjnych.
W 2023 zorganizowaliśmy także warsztaty dotykające tematu dynamicznie zmieniającego się społeczeństwa i migracji w kontekście funkcjonowania instytucji kultury. W sierpniu do Instytutu zaprosiliśmy Anetę Osuch i Arkadiusza Wierzbę – edukatorów z EkoCentrum Wrocław, którzy przeprowadzili dla naszych pracowników i pracowniczek przeprowadzili szkolenie „My. Wy. Oni. Społeczeństwo przyjmujące i wyzwania integracji”, podczas którego mogliśmy wspólnie zastanowić się nad siłą i rolą stereotypów w codziennej pracy. Jego celem było rozpoznanie i omówienie kwestii modelujących nasze postrzeganie osób z doświadczeniem migracji lub uchodźstwa oraz czynników wpływających na proces integracji społecznej. Kontynuując temat wielokulturowości w zmieniającym się środowisku pracy, jesienią zorganizowaliśmy otwarte warsztaty „Różnorodność, równość i włączanie do pracy w kulturze i sztuce” skierowane do osób aktywnie działających w sektorze kulturze i tworzących projekty edukacyjne, które przeprowadziła Dora Mołodyńska-Küntzel. Uczestnicy i uczestniczki tego spotkania wspólnie próbowali zdefiniować, na czym polega włączanie, czym jest różnorodna, odpowiadająca na potrzeby i wspierająca przestrzeń do pracy, a w efekcie stworzyli mapę dobrych praktyk w tym zakresie.
Badania
Z naszym kompetencyjnym obszarem ściśle związane są działania badawcze analizujące różne aspekty środowiska kultury, a tym samym umożliwiające zdefiniowanie jego potrzeb. Do tej pory największym tego typu projektem dla Wrocławskiego Instytutu Kultury była Diagnoza Wrocławskiej Kultury, czyli szeroko zakrojone badanie koordynowane od roku 2022 przez Instytut, działający na zlecenie Departamentu Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego Wrocławia. W drugiej połowie roku 2023 opublikowany został raport podsumowujący Diagnozę, która ma być wprowadzeniem do procesu tworzenia wieloletniego programu rozwoju lokalnej kultury. Poprzedni raport – „Kultura obecna” – powstał w 2017 roku, a jego zadaniem było zarysowanie najważniejszych wątków rozwojowych dla miasta po doświadczeniu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Do przeprowadzenia rozbudowanego badania w 2022 roku zaproszono 20 ekspertów i ekspertek różnych specjalizacji, ponad 120 kreatorów i kreatorek życia kulturalnego wzięło udział w tematycznych warsztatach wydobywczych i rozmowach fokusowych, a niemal 300 osób dołączyło do pierwszego samospisu lokalnego pola kultury. Jego podsumowanie, raport „Diagnoza samorządowego pola wrocławskiej kultury za lata 2019-2023”, potwierdza, jak wiele różnorodnych wydarzeń ostatnich lat – w skali globalnej i lokalnej – wpłynęło na obecną sytuację wrocławskiego środowiska kultury.
Jedną z największych zmian, jakie czekały naszą instytucję w roku 2023 było połączenie Wrocławskiego Instytutu Kultury z działającym od lat 60. XX wieku Klubem pod Kolumnami. Pracując nad tym procesem, pierwszą połowę minionego roku poświęciliśmy na badania potrzeb odbiorców i odbiorczyń oraz ich oczekiwań dotyczących miejsca, które na kulturalnej mapie Wrocławia gości od dziesiątek lat.
Na proces badawczy złożyła się kilkumiesięczna analiza, która miała za zadanie pomóc w dookreśleniu roli, jaką spełnia Klubu dla nadodrzan i nadodrzanek oraz poznaniu kulturalnych potrzeb osiedla. Oprócz zespołu Instytutu do udziału w badaniu zaproszeni zostali zarówno aktualni, jak i potencjalni uczestnicy i uczestniczki wydarzeń, Rada Osiedla Nadodrze oraz nadodrzańskie instytucje kultury. Badanie wsparła także zewnętrzna ekspertka i badaczka, która od kilkunastu lat projektuje procesy pomagające poznać potrzeby, zasoby i potencjały – dr Katarzyna Chajbos-Walczak. Analiza, która powstała w efekcie tego procesu pomogła nam stworzyć zaktualizowaną i wzmocnioną ofertę programową Klubu pod Kolumnami.
